ĐH Quốc gia TP.HCM nói gì về cấu trúc đề thi đánh giá năng lực 2024?
Bà L.T.H. (ngụ tại xã Lương Tâm, H.Long Mỹ, Hậu Giang) cho biết bên cạnh bữa tiệc, họp mặt ngày tết, việc livestream còn là một thói quen mỗi khi dự đám cưới, đám giỗ, sinh nhật… Nhiều khi, vừa ăn cổ, bà vừa cầm điện thoại cả tiếng đồng hồ để livestream, chịu khó đi tới đi lui nhiều chỗ để tương tác. Người xem nhiều, bình luận nhiều cũng là một niềm vui nho nhỏ.Cách Vành đai 2 chỉ 2 phút di chuyển, FIATO Premier gia tăng giá trị
Năm 2015, ước tính có 1,8 tỉ người trên toàn cầu bị lão thị và con số này dự kiến sẽ đạt đỉnh ở mức khoảng 2,1 tỉ người vào năm 2030. Lão thị xuất hiện khi cơ chế điều tiết của mắt - khả năng điều chỉnh tiêu cự để nhìn rõ các vật ở gần - suy yếu dần. Điều này xảy ra do sự lão hóa của cơ thể, khiến các cơ mắt kém linh hoạt và thủy tinh thể mất khả năng thay đổi hình dạng để tập trung vào vật ở gần. Chúng ta thường cho rằng lão thị chỉ đến với người trung niên từ 40 tuổi trở lên. Giờ đây, độ tuổi khởi phát lão thị đang dần trẻ hóa. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, tỷ lệ lão thị sớm tăng đáng kể ở nhóm người làm việc văn phòng hoặc thường xuyên đối diện với màn hình. Nguyên nhân là do thời gian sử dụng thiết bị điện tử kéo dài gây căng thẳng cho hệ thống điều tiết của mắt, đẩy nhanh quá trình khởi phát lão thị.Ánh sáng xanh năng lượng cao (HEV) từ nguồn tự nhiên và thiết bị điện tử có thể tác động tiêu cực đến mắt. Tiếp xúc lâu dài với ánh sáng xanh từ các thiết bị như điện thoại, máy tính và tivi có thể dẫn đến tổn thương võng mạc, gây thoái hóa điểm vàng (AMD). Những tác động này có tính tích lũy và bắt đầu biểu hiện trong giai đoạn đầu của lão thị. Điều này cho thấy việc sử dụng thiết bị điện tử không kiểm soát có thể làm tăng nguy cơ lão thị.Ngoài ra, các yếu tố nguy cơ mắc bệnh lão thị sớm cũng bao gồm dinh dưỡng, thiếu vận động, sử dụng các loại thuốc điều trị bệnh thần kinh, bệnh lý về tiểu đường…Lão thị không được điều trị có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống và giải pháp thông thường là dùng kính. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là chúng ta phải chấp nhận sống chung với kính suốt đời. Với sự phát triển của công nghệ hiện đại, các phương pháp như phẫu thuật lão thị bằng laser hay thủ thuật cấy ghép thủy tinh thể nhân tạo đang ngày càng được sử dụng rộng rãi.Trong rất nhiều những giải pháp điều trị, PresbyMAX nổi lên như một phương pháp phẫu thuật lão thị hiệu quả, an toàn, mang đến hy vọng lấy lại thị lực rõ ràng cho nhiều người mà không phải phụ thuộc vào kính suốt đời.Công nghệ PresbyMAX được các chuyên gia nhãn khoa đánh giá cao nhờ khả năng cá nhân hóa, đáp ứng toàn diện các nhu cầu của bệnh nhân lão thị: hiệu quả, an toàn, thời gian phẫu thuật ngắn và hồi phục nhanh chóng.PresbyMAX ứng dụng công nghệ laser Excimer tiên tiến, hoạt động theo nguyên lý bào mòn phi cầu đôi để tạo hình giác mạc thành bề mặt đa tiêu cự. Mỗi vùng đồng tâm trên giác mạc như một thấu kính đa tiêu cự, giúp cải thiện thị lực gần, trung gian và xa với mức độ xâm lấn tối thiểu. Nguyên lý này tương tự như kính tiếp xúc hoặc kính nội nhãn đa tiêu, nhưng được thực hiện trực tiếp trên giác mạc, mang lại hiệu quả tự nhiên và lâu dài hơn.PresbyMAX là một hệ sinh thái gồm ba phương pháp phẫu thuật tùy chỉnh, phù hợp với từng loại thị lực và nhu cầu của bệnh nhân:Điểm khác biệt vượt trội của PresbyMAX là sự kết hợp giữa độ chính xác của laser Excimer và khả năng tùy chỉnh theo từng bệnh nhân. Kỹ thuật xâm lấn tối thiểu không chỉ giảm nguy cơ biến chứng mà còn đảm bảo an toàn cho giác mạc. Đặc biệt, PresbyMAX cho phép đảo ngược nếu cần, mang lại sự an tâm tối đa cho bệnh nhân và bác sĩ.Theo các nghiên cứu lâm sàng, hiệu quả phẫu thuật lão thị của PresbyMAX đã được chứng minh rõ ràng: 99% bệnh nhân đạt thị lực xa 20/20 hoặc tốt hơn khi sử dụng kính trước phẫu thuật, và 79% đạt được thị lực tương tự sau 6 tháng phẫu thuật mà không cần kính. Không chỉ cải thiện thị lực, công nghệ này còn giúp giảm quang sai và độ khúc xạ, mang lại trải nghiệm thị giác rõ ràng, tự nhiên và ổn định trong thời gian dài.Tính đến nay, hơn 11.000 ca phẫu thuật PresbyMAX đã được thực hiện thành công trên toàn cầu, khẳng định vị trí hàng đầu của công nghệ này trong phẫu thuật lão thị. PresbyMAX không chỉ là giải pháp điều trị, mà còn mở ra cánh cửa cho một cuộc sống mới, nơi giới hạn của thị lực được phá bỏ.Mặc dù lão thị là một phần của quá trình lão hóa tự nhiên, nhưng PresbyMAX chính là minh chứng cho sự giao thoa giữa công nghệ hiện đại và nhu cầu thực tiễn, mang lại hy vọng và chất lượng sống vượt trội cho những ai đang đối mặt với lão thị.
Xe gia đình cỡ nhỏ vẫn là phân khúc ‘nóng’ tại thị trường Việt Nam
Chịu ảnh hưởng của đợt không khí lạnh mới, đỉnh Fansipan đã chính thức đón đợt tuyết rơi đầu tiên của năm mới Ất Tỵ vào ngày 26.1.2025. Càng về đêm, nhiệt độ tiếp tục giảm sâu, tuyết rơi dày hơn và đến sáng 27.1, cả một vùng rừng Hoàng Liên từ độ cao 2.800 mét đến đỉnh Fansipan đã được phủ một lớp tuyết trắng tinh khôi.Cảnh tượng ngoạn mục khi cả không gian rộng lớn của nóc nhà Đông Dương chìm trong lớp tuyết trắng khiến nhiều du khách không khỏi xuýt xoa, trầm trồ. Tuyết phủ lên Đại tượng Phật A Di Đà và lắng đọng trên quần thể tâm linh Fansipan, khiến khung cảnh vốn đã tuyệt đẹp này càng trở nên huyền ảo, mơ màng như chốn bồng lai tiên cảnh.Sáng 27.1, cáp treo Sun World Fansipan Legend đã đưa những du khách đầu tiên lên đỉnh, để họ tận mắt chiêm ngưỡng khung cảnh ấn tượng này. Nhiều người không khỏi phấn khích, tranh thủ ghi lại những khoảnh khắc tuyệt vời bằng máy ảnh và điện thoại, hoặc tham gia ném bóng tuyết, nặn người tuyết.Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn quốc gia dự báo những ngày tới miền Bắc sẽ chìm sâu trong không khí lạnh. Mưa tuyết tại Fansipan sẽ còn tiếp diễn. Nhiệt độ ở đỉnh núi sẽ duy trì ở mức -5 độ đến 0 độ, tạo điều kiện lý tưởng để du khách tiếp tục trải nghiệm tuyết rơi chỉ có tại miền núi phía Bắc Việt Nam.Đặc biệt, dù thời tiết trên đỉnh lạnh giá, không khí vui xuân dưới chân núi lại vô cùng ấm áp, trời hửng nắng. Chỉ còn vài ngày nữa, Fansipan sẽ tổ chức Hội xuân Mở Cổng Trời, với vô vàn hoạt động đặc sắc đậm đà bản sắc văn hóa Tây Bắc, như chợ phiên vùng cao với sự tham gia của 100 nghệ nhân bản địa, các lễ hội dân tộc thiểu số vào cuối tuần, cùng nghi lễ thượng cờ 3 lần mỗi ngày trong những ngày đầu năm mới. Với sự xuất hiện của tuyết rơi và hàng loạt hoạt động vui xuân sôi động, Fansipan chắc chắn sẽ là điểm đến tuyệt vời để du khách đón một cái Tết thật đặc biệt.
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
Trao tiếp tiền bạn đọc giúp em Trương Thành Tài
Chia sẻ với phóng viên Báo Thanh Niên, cô Nguyễn Thị Thanh Hiền, tổ trưởng tổ ngữ văn, Trường THCS Minh Đức, cho hay, với yêu cầu kiểm tra 3 kỹ năng (nhận biết, thông hiểu, vận dụng thấp) trong phần đọc hiểu, người làm đề không được sử dụng nguồn dữ liệu từ sách giáo khoa hiện hành và các văn bản đã được các cơ quan truyền thông thẩm định là nguồn an toàn, đáng tin cậy nhất.
